شاهانی
‫اﯾﻦ رﻗﻢ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ اسامی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻣﯿﻨﺎب ﺷﺎوﻧﯽ، در ﻓﯿﺮوزآﺑﺎد ﺷﻮﻧﯽ و در ﺣﺎﺟﯽآﺑﺎد ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس ﺑﻪ ﻧﺎم ﺷﺎﻧﯽ شناخته می شود. ‫ﺧﺮﻣﺎی ﺷﺎﻫﺎﻧﯽ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ و ﻓﺮاوان ترین ارﻗﺎم اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس اﺳﺖ و ﺣﺪود 90 درﺻﺪ از نخیلات ﺟﻬﺮم (ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺧﺮﻣﺎ ﺧﯿﺰ استان ﻓﺎرس) را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮد. رﻗﻤﯽ ﻣﯿﺎن رس و دﯾﺮ رس و ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻄﻠﻮب ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. شاهانی دوﻣﯿﻦ رﻗﻢ خرمای اﯾﺮان از ﻧﻈﺮ ﺳﻄﺢ زﯾﺮﮐﺸﺖ بوده، در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺸﻮر ﭘﺮاﮐﻨﺪه شده و در ﺷﻬﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﺟﯿﺮﻓﺖ، ﮐﻬﻨﻮج، ﺳﺮاوان، ﺣﺎﺟﯽآﺑﺎد و ﻃﺒﺲ ﮐﺸﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ رقم ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ زﯾﺎد و ﺧﻮش رﻧﮕﯽ ﺧﺮﻣﺎی آن، ﻣﺼﺮف داﺧﻠﯽ ﻓﺮاوان دارد.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

مضافتی
در اﯾﺮان ﺑﻌﺪ از استعمران و ﺷﺎﻫﺎﻧﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ارﻗﺎم ﺧﺮﻣﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﺸﻮر اﺳﺖ. اﯾﻦ رﻗﻢ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺸﻮر ﮐﺸﺖ ﺷﺪه و ﻣﻮﻃﻦ اﺻﻠﯽ آن در اﯾﺮان، ﺑﻢ ﮐﺮﻣﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. رطب ﻣﻀﺎﻓﺘﯽ ﺑﻢ ﯾﮑﯽ از ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ اﻧﻮاع ﺧﺮﻣﺎی اﯾﺮان از ﻧﻈﺮ ﺑﺎزار داﺧﻠﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد. ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ اﯾﻦ رﻗﻢ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺳﺘﺎن ﮐﺮﻣﺎن (ﺑﻢ، ﺟﯿﺮﻓﺖ، ﮐﻬﻨﻮج، ﺷﻬﺪاد، ﻧﺮﻣﺎﺷﯿﺮ)، ﺳﺮاوان، ‫اﯾﺮاﻧﺸﻬﺮ، ﻧﯿﮑﺸﻬﺮ، ﺣﺎﺟﯽآﺑﺎد، ﻃﺒﺲ و ﺧﻮر و ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﮏ اﺻﻔﻬﺎن ﻧﯿﺰ ﻣﯽباشد.‬‬‬‬‬‬‬

خرما دارای خواص بسیار زیادی از جمله بازگشت انرژی و جوانی از دست رفته است که در قرآن و دیگر کتاب های مقدس نیز به خواص این میوه شفابخش اشاره ویژه شده است.یک ضرب المثل عربی می گوید که خواص درخت خرما به اندازه روزهای سال است. خواص درمانی بسیاری از خرما کشف و بیان شده که به بعضی از آنها اشاره می کنیم.
خرما در درمان یبوست، اختلالات روده‌ای، مشکلات قلبی، ضعف جنسی و اسهال مفید است و جزء مواد غذایی ملین به شمار می‌آید. از گل‌های درخت خرما نیز با طعمی تلخ به عنوان داروی ملین استفاده می‌شود. به همین دلیل برای افرادی که از یبوست رنج می‌برند مفید اعلام شده است. برای این که هر چه بهتر و بیشتر از این خاصیت خرما استفاده کنید، بهتر است خرما را یک شب کامل در آب خیس دهید. صبح روز بعد خرماهای خیس خورده را مانند شربت مصرف کنید. مواد موجود در خرما، برای درمان هرگونه اختلال روده‌ای مفید است و مصرف مداوم آن، رشد باکتری‌های مفید در روده را افزایش می‌دهد.

مقدار انرژی ناشی از خوردن خرما از قند ساده بسیار کمتر است و بسیار کمتر از قند، افراد را دچار چاقی و اضافه وزن می‌کند. به عنوان مثال در ۱۰۰ گرم قند و شکر معمولی ۹/۹۹ درصد خالص آن انرژی‌زا می‌شود؛ در حالی که در ۱۰۰ گرم خرما حدود ۳۰ درصد قند موجود است و بقیه آن، حاوی مواد دیگری است که از جمله این مواد مختلف، پروتئین است. ۱۰۰ گرم خرما بسته به گونه حاوی حدود ۵/۱ درصد پروتئین گیاهی مرغوب می‌باشد. در خرما، مقداری نیز فیبر غذایی موجود است؛ فیبر موجود در خرما برای سلامت دستگاه گوارش و تغذیه بسیار مناسب است. علاوه بر آن خرما حاوی کاروتنوئیدها (مواد رنگی) است که پیش ساز ویتامین A و آنتی اکسیدان محسوب می‌شود و جلوی ضایعات و سرطانی شدن سلول‌ها را می‌گیرد. 

ثابت شده است خرمایی که شب در آب خیس شده و صبح مصرف شود، برای قلب‌های ضعیف مفید است. اگر این کار را دو بار در هفته انجام دهید به تقویت قلب خود کمک کرده‌اید.

خرما بخشی از رژیم غذایی سالم است چرا که قند، چربی، پروتئین و انواع ویتامین‌های ضروری در آن موجودند. بنابراین این ماده‌ی غذایی در مقابله با کمبود وزن، کمک مؤثری خواهد بود.

خرما مقدار قابل توجهی فولات و یا همان اسیدفولیک به بدن می‌رساند که جهت خون ‌رسانی برای بدن لازم است و زنان هنگام بارداری مجبور می‌شوند علاوه بر دریافت فولات از طریق غذا، قرص آن را نیز مصرف کنند. فولات به عنوان ماده خون‌ساز در خرما موجود است؛ هرچند که مقدار آهن خرما آنچنان زیاد نیست، اما برای خون‌سازی، بدن احتیاج به ۳ ماده‌ی مغذی فولات، آهن و ویتامین 12B دارد که در غذاهای حیوانی یافت می‌شوند. پس برای این منظور بایستی از غذاهای متنوع استفاده کرد.
ویتامین C یکی دیگر از مواد مغذی خرماست که این ویتامین برای جلوگیری از بیماری‌های خطرناک خونریزی‌دهنده یا همان اسکوربوت لازم است و باید بدن هر فرد در طول روز، ۶۰ میلی‌گرم ویتامین C دریافت کند که تقریباً در هر ۱۰۰ گرم خرما حدود‌ 14 میلی‌گرم ویتامین C موجود است.

برای رفع خشونت و نرم کردن گلو و سینه، میتوان ۵۰ گرم خرما را در آب جوشانده، صاف کرد و روزی دو تا سه استکان خورد که البته برای افراد سرد مزاج بسیار خوب است. برای تقویت کلیه نیز میتوان از شربت فوق استفاده نمود. کسانی که درد کمر یا درد مفاصل دارند، می توانند از شربت خرما استفاده کنند. اگر خرما با شنبلیله خورده شود برای سنگ مثانه مفید است. برای تقویت نیروی جسمانی خرما را در شیر تازه خیس کرده کمی دارچین بزنید و صبح به عنوان صبحانه بخورید و سپس کمی شیر با آن میل کنید که البته برای گرم مزاجان زیاد خوب نیست. کسانی که می خواهند سنگ مثانه شان خرد شود از دم کرده آن استفاده کنند.کسانی که یبوست دارند، سعی کنند هنگام استفاده از دم کرده خرما از غذاهای ساده و ملین استفاده کنند.
همچنین خرما حاوی ویتامین B است که برای تعادل اعصاب مفید بوده و نیز سبب رشد است. فسفری که در خرما وجود دارد سبب سر زنده نگهداشتن سلول های عصبی می شود.

پتاسیم که در خرماهای رسیده به میزان قابل توجهی موجود است، برای جلوگیری از پرفشاری خون و برای کار صحیح عضلات و اعصاب ضروری می باشد و به هم خوردن آن در بدن، بسیار خطرناک است. علاوه بر آن، خرما حاوی میزان قابل‌ توجهی منیزیم است که برای اعصاب و عضلات ضروری است.

پتاسیم برای کنترل اسهال نیز مفید است. به علاوه این محصول به راحتی قابل هضم بوده و از این رو در برطرف شدن مشکلات ناشی از اسهال کمک می‌کند.

نکته : اگر چه خرما حاوی مواد غذایی مهم و ارزشمندی است و در کشور ما انواع خرماهای مرغوب برداشت و به بازار عرضه می‌شود اما در انتخاب آن باید دقت زیادی کرد، زیرا سطحی چسبناک داشته و ناخالصی‌های مختلف را جذب می‌کند. بنابراین خرما را قبل از مصرف باید شست. اما شستن خرما تنها به میزانی که قرار است میل شود، قبل از مصرف توصیه می گردد. همچنین خرما را از جایی تهیه کنید که اطمینان دارید و نیز هنگام خرید خرماهای بسته بندی شده از سلامت بسته بندی آن مطمئن شوید.

در مناطق خرماخیز ایران اصطلاحات و واژه‌های فارسی زیادی در ارتباط با نخل کاری رواج دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

تأثیرات خرما بر سلامتی در تحقیقات متعددی بررسی شده است از آنجا که خرما در گروه میوه‌ها طبقه‌بندی می‌شود،از فواید مصرف میوه و سبزی برخوردار است. به علاوه خرما به علت چربی کمی که دارد، به عنوان ماده غذایی کم چرب در نظر گرفته می‌شود. به علت مقادیر ناچیز سدیم، بیماران مبتلا به فشار خون بالا با مصرف آن مشکلی نخواهند داشت، مگر اینکه چنانکه گفته شد، با مصرف نامتعادل باعث اضافه وزن در آنها شود.
بیشترین اهمیت خرما به علت تأمین فیبر گیاهی است. به گفته دانشمندان مصری خوردن ۸۰ گرم خرما، ۱۰ درصد نیاز روزانه بدن به نیاسین را جبران می‌کند. نیاسین بر طرف کننده مشکلات گوارشی، روانی و پوستی است. این مقدار خرما همچنین 5 درصد نیاز روزانه به ویتامین‌هایی را که در سلامت اعصاب و دستگاه گوارش نقش دارند،‌ تأمین می‌کند.

میوه خرما تنها بخشی از این گیاه نیست که مصرف می‌شود. در مناطق خرماخیز تقریباً از تمام اجزای درخت نخل استفاده می‌شود. از تنه نخل برای درست کردن قایق، پوشاندن سقف خانه های روستایی و در صنایع کاغذ و نئوپان و فیبر سازی استفاده می شود.
همچنین شاخ و برگ آن در تهیه صنایع دستی از قبیل سبد، بادبزن، کلاه حصیری و غیره کاربرد دارد، از برگ و شاخه آن حصیر بافته می‌شود.
در صنایع غذایی نیز میوه آن جهت تهیه سرکه، الکل صنعتی، مربا، شیره و شهد خرما، قند خرما، ویفر، بیسکویت و شکلات و غیره به کار می رود و نیز از آن به عنوان شیرین‌کننده در تولید محصولات شیرین استفاده می شود.
در بعضی از کشورها، هسته خرما را بو می‌دهند و از آن جوشانده‌ای درست می‌کنند که مانند قهوه مصرف می‌شود. حتی هسته را در آب برای چند روز خیس کرده و به عنوان غذای مقوی به شترهای خود می دهند و معتقدند که این غذا از گندم و جو مقوی تر است. اثر دیگر معجزه آسای هسته خرما از بین بردن تورم پلک های چشم است؛ برای این منظور پمادی از هسته خرما درست کرده و آن را روی چشم می گذارند؛ این پماد برای رشد مژه های چشم نیز بهترین دارو است. هسته خرما را به عنوان کنجاله و پس از خیس کردن، به عنوان خوراک دام نیز استفاده می‌کنند.
بر اساس مشاهدات در مناطقی که مصرف خرما در آنها زیاد است، این میوه می‌تواند در پیشگیری از سرطان موثر باشد. افراد به روش‌های مختلفی از خرما استفاده می‌کنند. مانند مخلوط کردن شیره‌ی خرما با شیر، خوردن آن با نان و کره، خرما با ماست، خرما با ارده و کنجد، تهیه‌ی غذا و شیرینی‌های لذیذ و مقوی متنوع از آن مانند رنگینک و غیره. همچنین بسیاری هسته خرما را آرد کرده و از آن نان تهیه می‌کنند.

بر اساس مطالعات انجام شده، ترکیبات شیمیایی که تعیین کننده ارزش غذایی خرما می باشد به موارد مختلفی از جمله نوع رقم خرما (ژنتیک)، شرایط آب و هوایی (اقلیم)، منطقه کاشت، سن درخت و مراحل رشد و نمو میوه خرما بستگی دارد. ارزش غذایی خرما قابل مقایسه با انواع خشکبار، گوشت و مرغ، ماهی، سیب زمینی، نان و تخم مرغ می باشد. مقدار آهن موجود در خرما نسبت به بسیاری از مواد غذایی دیگر بیشتر است. در واقع ارزش غذایی بالای خرما در کنار قیمت مناسب آن در مقایسه با سایر مواد غذایی بسیار جالب توجه و حائز اهمیت است.

به طوری که گفته شده وجود خرما در یک رژیم غذایی سالم و متعادل اجتناب ناپذیر است. میوه خرما حاوی انواع قندها (گلوکز، فروکتوز، ساکارز)، آب، آنتی اکسیدان، مواد معدنی(آهن، روی، منگنز، منیزیم، مس، پتاسیم، فسفر، کلسیم و ...)، ویتامین ها(A، B1 (تیامین)، B2 (ریبوفلاوین)، B3 (نیاسین)، B6، C، E و ...)، سلولز، پکتین، فیبر و غیره می باشد.

البته باید توجه داشت که این مقادیر در گونه‌های مختلف با هم تفاوت دارند؛ اما‌ آنچه مسلم است، اینکه خرما از ارزش غذایی ویژه ای برخوردار است.
خرما را باید در هرم مواد غذایی میوه به حساب آورد. با توجه به اندازه کوچک هر عدد خرما، هر واحد آن شامل دو تا سه عدد خرماست که می توان بر اساس نیاز روزانه هر فرد دو تا سه واحد میل نمود و این تعداد را به جای یکی از واحدهای میوه استفاده کرد. باید توجه داشت که افراد دیابتی و کسانی که سابقه دیابت در خانواده آنها وجود دارد، می بایست تعادل را در مصرف خرما حفظ کنند.

مراحل اصلی تکامل میوه خرما و نحوه نگهداری آن

زمانی که میوه درخت نخل کمی رشد کردبه رنگ سبز روشن در می آید و البته مصرف خوراکی ندارد.

به این مرحله کیمری و در اصطلاح محلی به میوه در این مرحله پهک می گویند.

به میوه اولیه خرما که از نظر بافت تقریبا سفت و تُرد است و معمولا طعم شیرین و گسی دارد خارک گفته می شود؛ به دلیل مقدار زیاد تانن است که مصرف‌ کنندگان خارک طعم گس آن را احساس می کنند. بخش کمی از گونه‌های خرما پیش از رسیدن کامل، در این مرحله برداشت می‌شوند (برای نمونه، خارک بِرهی (بِرحی) در استان خوزستان که بسیار شیرین بوده و به همین صورت (خوشه های خارک) بازارهای صادراتی مناسبی دارد). خارک ها عمدتا بسته به گونه، زردرنگ یا قرمزرنگ هستند. خارک ها در صورت فریز شدن تقریبا به مدت طولانی حالت نسبی اولیه و تازه خود را حفظ می کنند و در صورت نگهداری در یخچال، حداکثر ظرف مدت یک ماه باید مصرف شوند.

به خارک نیمه رسیده که درصد بالایی آب دار شده و بسیار شیرین است و بافت بسیار نرمی دارد، رطب گفته می شود؛ رطب ها عمدتا به رنگ های قهوه ای - عسلی (از خارک زرد) و سیاه (از خارک قرمز) وجود دارند. رطب عسلی را می توان در صورت فریز کردن به مدت زمان طولانی نگهداری نمود و به منظور میل کردن می توان حداکثر به مدت یک ماه در یخچال نگه داشت. رطب سیاه که اکثرا رطب های مضافتی (بم) هستند را می توان در دمای یخچال (0 تا 4 درجه سانتیگراد) حداکثر تا یک سال نگهداری و مصرف نمود.
4-خرما: اگر رطب بر درخت باقی بماند و برداشت نشود، تا حد زیادی، رطوبت آن توسط درخت جذب می شود؛ به عبارتی حالا میوه درخت نخل کاملا رسیده شده و بدین ترتیب آخرین مرحله رشد این میوه فرا می رسد که به آن خرما می گویند. بیشتر، خرما را در این مرحله که کاملاً رسیده شده، برداشت می‌کنند. در این زمان مقدار قند خرما به حداکثر میزان خود رسیده و رطوبت و محتوای تانن آن پایین آمده و از نظر بافت، نرم‌تر از خارک و کمی سفت تر از رطب است. تقریبا اکثر ارقام خرما در این مرحله تا دمای 20 درجه سانتیگراد و تا رطوبت 35 درصد استقامت داشته و در صورت نگهداری در شرایط مناسب (به دور از تابش مستقیم نور خورشید و به دور از آلودگی) حدود یک سال و حتی بیشتر سلامت خود را حفظ می کنند.

نکته: چون خرما رطوبت هوا را جذب می‌کند، مناسب است برای نگهداری بهتر، آن را در بسته‌های ضد رطوبت قرار داد. با وجود این که خرما تحت تأثیر اتیلن قرار نمی‌گیرد، اما به دلیل جذب بوی سایر محصولات، نباید در کنار سیر، پیاز، سیب زمینی و یا مواد غذایی دیگری از این دست انبار شود. همچنین عوامل آنزیمی و غیر آنزیمی می‌توانند موجب تیره‌ شدن خرما شوند. این مسئله با زیاد شدن دما و رطوبت، افزایش پیدا می‌کند. برای غیر فعال کردن عوامل آنزیمی باید غلظت اکسیژن را در محیط کم کرد.

با نزدیک شدن ماه مبارک رمضان، بازار خوراکی‌هایی که بر سر سفره این مهمانی خدایی گذاشته می‌شود، رونق خاصی پیدا می‌کند و خرما یکی از پر مصرف‌ترین این خوراکی‌هاست. همه ما می‌دانیم که خرما میوه‌ای است که مصرف آن نه تنها در ماه مبارک رمضان بلکه در تمام ایام سال فواید بسیاری دارد.
امروزه برخی خوراکی‌ها مانند زولبیا و بامیه جای خرما را در سفره افطار گرفته است، اما کارشناسان تغذیه تاکید می‌کنند هیچ ماده‌ی غذایی برای باز کردن روزه خواص خرما را ندارد.
استفاده از این میوه در ماه مبارک رمضان به دلیل ارزش غذایی آن توصیه شده است. این میوه به دلیل وجود قند، قند کاهش‌یافته در دوران روزه‌داری را جبران می‌کند و به علت فیبر موجود و خاصیت ملین بودن آن، سیستم گوارشی را در برابر بی تحرکی حاصل از روزه‌داری به تحرک وا می‌دارد. خرما به علت داشتن منیزیم، انرژی عضلانی بدن را تقویت کرده و نیروی عمومی بدن را افزایش می‌دهد. همچنین به دلیل داشتن فسفر، موجب تقویت حافظه می‌شود.
نتایج یک تحقیق علمی نشان می‌دهد خرما بهترین غذا برای روزه داران است. بر اساس نتایج این تحقیق، در ساعات پایانی روزه، قند خون کاهش پیدا می‌کند و بر مغز تأثیر می‌گذارد و سبب می‌شود فرد احساس کسالت و ضعف کند و از قدرت تمرکز شخص روزه دار کاسته می‌شود. همچنین کاهش قند بر حرکات جسمی نیز تأثیر می‌گذارد و معده تقریباً در حالت سکون قرار می‌گیرد و فعالیت آنزیم‌های دستگاه گوارشی به علت کمی مایعات در بدن به شدت کم می‌شود. با توجه به این موضوع بدن انسان هنگام افطار، به غذایی نیاز دارد که به سرعت هضم شود و معده را اذیت نکند و آن را فعال کند و به سرعت مواد مورد نیاز به بدن جذب شود و به مغز و عضلات برسد تا ذهن و بدن توانایی خود را باز یابد؛ همه‌ی این‌ها با مصرف خرما امکان پذیر است و ظرف بیست دقیقه، قدرت و توانایی را به شخص روزه دار باز می‌گرداند.    خوردن خرما در ماه مبارک رمضان و باز کردن روزه توسط آن باعث می‌شود از زیاده‌خوری پس از افطار جلوگیری شود. وقتی بدن مواد غذایی خرما را جذب می‌کند، احساس گرسنگی رفع می‌شود؛ بنابراین می‌توان سایر مواد غذایی را کم‌تر و آرام‌تر خورد. خرما انرژی کافی را به افراد خسته می‌رساند.

اندازه میوه، رنگ، بافت، نظافت و بدون نقص‌ بودن میوه از ضایعاتی مانند سوختگی، کرم خوردگی، ترش شدن و میکرو اُرگانیسم‌های فاسد‌ کننده، از شاخص‌های ظاهری خوب بودن خرما هستند. شاخص دیگر، میزان شیرینی است.

تخمیر میکروبی سبب ترش شدن خرماهایی می‌شود که درصد رطوبت بالاتری دارند.

کریستاله شدن قند خرما زیر پوست و در گوشت آن در گونه‌های نرم آن دیده می‌شود. با اینکه شکرک زدن بر طعم خرما تأثیری ندارد اما بافت و ظاهر آن را تغییر می‌دهد. برای جلوگیری از شکرک زدن، باید خرما را در درجه حرارت مناسب نگهداری کرد.

نکته: شکرک زدن به معنی خراب بودن و یا فساد خرما نیست و با کمی دما دادن به خرما شکرک برطرف شده و به خرما برمی گردد.

در نتیجه آلوده شدن به مخمرها، کپک‌ها یا باکتری‌ها اتفاق می‌افتد. میکرو اُرگانیسم‌ها با تبدیل قند خرما به اسید استیک، موجب به وجود آمدن بوی سرکه در آن می‌شوند. برای جلوگیری از این فساد، خرما باید در رطوبت مناسب (پایین تر از 35 درصد) و در دمای خنک (پایین تر از 20 درجه سانتیگراد)، انبار شود و بهداشت آن در مراحل گوناگون کاشت، داشت و برداشت تا بسته‌بندی رعایت گردد.

ممکن است در مراحل مختلف برداشت و یا هنگام نگهداری، خرما به لارو بعضی از حشرات آلوده شود. برای پیشگیری از این آلودگی باید در شرکت های بسته بندی خرما را با موادی مانند نیتروژن، متیل بروماید، دی‌اکسیدکربن، گاز فسفین و یا ازن، ضد عفونی کرد و در بسته‌های ضد حشره نگهداری و انبار نمود.

مختصری درباره خرمدرخت خرما که یکی از مقدس ترین و احتمالا قدیمی ترین درختان میوه شناخته شده برای انسان است، گیاهی از خانواده palmaceae می باشد؛ ارتفاع ساقه در انواع مختلف آن متفاوت بوده و به بیش از 30 متر هم می رسد. قدمت درخت خرما یا نخل، بیش از هفت هزار سال تخمین زده می شود. بعضی از دانشمندان موطن اصلی آن را کرانه های خلیج فارس شامل ایران و عراق، و برخی شمال آفریقا و یا شبه قاره هند می دانند.
میوه خرما سرشار از فیبر طبیعی است و آهن، گوگرد، کلسیم، پتاسیم، فسفر، منگنز، مس و منیزیم به وفور در آن یافت می‌شود. به علاوه خرما سرشار از ویتامین ها، آنزیم ها، مواد قندی و کربوهیدرات، اسیدهای چرب، پروتئین و مواد معدنی مختلف است. همچنین هر 100 گرم میوه خرما حاوی بیش از 200 کیلوکالری انرژی است.
علاوه بر میوه خرما، تقریبا تمامی قسمت های دیگر درخت خرما مورد مصارف خوراکی، دارویی، صنایع دستی و غیره قرار می گیرد.

به ترتیب مصر، ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، پاکستان و عراق می باشند که نزدیک به 70 درصد خرمای جهان را تولید می کنند.
در دنیا حدود 100 میلیون اصله نخل وجود دارد که در هر 5 قاره زمین و بیشتر در 34 کشور پراکنده شده است؛ بر اساس آمار FAO میزان تولید خرما در سال، نزدیک به 7 میلیون تن می رسد. همچنین حدوداً بیش از 400 رقم مختلف خرما در جهان وجود دارد که به تنوع فراوان این محصول اشاره دارد. در ایران نیز بالغ بر 100 تنوع مختلف خرما شناخته شده که بیش از 40 رقم آن اصلی بوده و مورد مطالعه قرار گرفته است.

خرمای ایر‌انی گونه‌های متعددی دارد که مصارف هر کدام از آنها متفاوت است. گونه‌هایی مانند کبکاب، مضافتی، پیارم، زاهدی، استعمران، شاهانی، ربی، خاصویی، برحی، گنتار (گنطار)، حلاوی، خضراوی، دیری، کلوته و ... . در میان این گونه‌ها شاید رقم مضافتی از همه نام آشنا‌تر باشد و بیشتر به شکل رطب در بازارهای داخلی و خارجی با طعمی دلچسب به فروش می‌رسد.
زمان برداشت خرما بسته به نوع محصول در محدوده ابتدای شهریور ماه تا اواسط آبان ماه می باشد.    
یادآوری می کنیم، برای حفظ سلامت ظاهری خرما از تیره شدن و بو گرفتن آن، بایستی خرما را به دور از تابش مستقیم نور خورشید و در بسته های جداگانه و به دور از برخی مواد غذایی مانند پیاز و سیر و غیره نگهداری نمود. همچنین تمامی ارقام خرما حتما باید به دور از آلودگی های محیطی نگهداری شوند.
نهایتا اینکه هر چند حداکثر تلاش و دقت خود را در گردآوری و بیان موارد کلی ذکر شده به کار گرفته ایم اما ممکن است این اطلاعات خالی از اشکال نباشد که بدینوسیله قبلا پوزش می طلبیم.

رﺑﯽ
ربی ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ارﻗﺎم اﺳﺘﺎن ﺳﯿﺴﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن و یکی از زودرس ترین گونه های خرمای ایران ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. از ﻧﻈﺮ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﻌﺪ از استعمران، ﺷﺎﻫﺎﻧﯽ، ﻣﻀﺎﻓﺘﯽ و ﮐﺒﮑﺎب ﻗﺮار دارد. در اﯾﺮاﻧﺸﻬﺮ، زاﺑﻞ، ﭼﺎبهار و ﺳﺮاوان ﮐﺎﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد. ﻣﯿﻮه آن ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺑﺰرگ و رﻧﮓ آن ﻗﺮﻣﺰ تیره می باشد. زﻣﺎن رﺳﯿﺪن ﮐﺎﻣﻞ آن تقریبا ﺑﺎ رﻗﻢ ﻣﻀﺎﻓﺘﯽ ﻫﻤﺰﻣﺎن اﺳﺖ. در اﯾﺮاﻧﺸﻬﺮ و زاﺑﻞ از ﻧﻈﺮ ﻣﺮﻏﻮﺑﯿﺖ ﻋﺎﻟﯽ و در ﭼﺎﺑﻬﺎر و ﺳﺮاوان ﺧﻮب اﺳﺖ.‬

این رقم بیشتر در جم (استان بوشهر)، حاجی آباد (استان هرمزگان)، ﺑﻬﺒﻬﺎن (اﺳﺘﺎن ﺧﻮزﺳﺘﺎن) و ﻓﺴﺎ (اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس) کشت می شود. ﺧﺮﻣﺎی ﺧﺎﺻﻮﺋﯽ رﻗﻤﯽ ﻣﺮﻏﻮب اﺳﺖ و ﻣﯿﻮه ای ﺑﺴﯿﺎر ﺷﯿﺮﯾﻦ دارد. از نظر اﻧﺪازه جزء کوچکترین گونه های خرمای کشور محسوب می شود. در ﻓﺴﺎ و ﺑﻬﺒﻬﺎن ﺧﺎﺻﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻧﮕﻬﺪاری ﺑﺎﻻیی دارد.

کبکاب
رﻗﻢ ﮐﺒﮑﺎب از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ و ﻓﺮاوانﺗﺮﯾﻦ ارﻗﺎم ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺸﺖ و ﮐﻤﺎرجِ ﮐﺎزرون و دﺷﺘﺴﺘﺎنِ ﺑﺮازﺟﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ رﻗﻢ در ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺮﻣﺎ ﺧﯿﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮرﻣﻮج، ﺑﻬﺒﻬﺎن، ﺟﻬﺮم و ﻃﺒﺲ ﻧﯿﺰ ﮐﺸﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﮐﺒﮑﺎب ﺑﻬﺒﻬﺎن ﺑﺴﯿﺎر ﺷﯿﺮﯾﻦ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺒﮑﺎب دشتستان ﭘﺮﺷﯿﺮه تر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﻧﺪازه ﺣﺒﻪ ﮐﺒﮑﺎب درﺷﺖ بوده، ‫رﻧﮓ ﻣﯿﻮه در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺧﺎرک و رﻃﺐ زرد اﺳﺖ و در ﺣﺎﻟﺖ رﺳﯿﺪن ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻬﻮه ای ﺗﯿﺮه در ﻣﯽآﯾﺪ. ﻣﺼﺮف آن ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﺣﺎﻟﺖ رﻃﺐ و ﺧﺮﻣﺎ اﺳﺖ. از ﻧﻈﺮ اﻫﻤﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی در اﯾﺮان ﺑﻌﺪ از استعمران، ﺷﺎﻫﺎﻧﯽ و ﻣﻀﺎﻓﺘﯽ ﻗﺮار دارد. خرمای کبکاب ﺟﺰء ارﻗﺎمِ ﺗﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد.‬‬‬

زاﻫﺪی
رﻗﻢ زاﻫﺪی ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻗﻢ دﯾﺮی از ارﻗﺎم ﺧﺸﮏ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽرود. در ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻗﻢ ﻧﯿﻤﻪ ﺧﺸﮏ اﺳﺖ. در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ از ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﺼﺐ از آن ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ رﻗﻢ ﺧﺮﻣﺎ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ در ﺗﻤﺎم اﺳﺘﺎنﻫﺎی ﺧﺮﻣﺎ ﺧﯿﺰ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﮐﺎﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد؛ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻓﺎرس، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﺧﻮزﺳﺘﺎن و ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎه. ﻣﯿﻮه در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺧﺎرک زردرﻧﮓ، در ﻣﺮﺣﻠﻪ رﻃﺐ ﻗﻬﻮه ای روﺷﻦ و در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺧﺮﻣﺎ ﻗﻬﻮه ای ﻣﺘﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻗﺮﻣﺰ ﺗﺎ زرد ﮐﻤﺮﻧﮓ ﻣﯽباشد. زاﻫﺪی ﯾﺎ زﻫﺪی در زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻓﺮاوان و ارزان اﺳﺖ. این گونه، از ارقام کشت شده در آمریکا بوده و در ﻋﺮاق نیز از ارﻗﺎم ﻋﻤﺪه و ﺻﺎدراﺗﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ رود. ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺮﻏﻮب اﺳﺖ و دارای ﺧﺎﺻﯿﺖ اﻧﺒﺎرداری ﺧﻮب و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ آﺳﺎن و از ارﻗﺎم ﺻﺎدراﺗﯽ می باشد. ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻗﻨﺪ زﯾﺎد زاﻫﺪی ﮐﻪ از ارﻗﺎم ﺻﻨﻌﺘﯽ است ﺑﺮای ﺗﻬﯿﻪ اﻟﮑﻞ و ﺳﺮﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود.